منشا گازهای هیدروکربوری در گل فشان های جنوب شرق دریای خزر (دشت گرگان) براساس ترکیب مولکولی و ایزوتوپی کربن و هیدروژن

گل­فشان­ها پدیده­های رایج در مناطق خشکی و ساحلی با تکتونیک فشارشی و رسوب­گذاری بالا هستند که اهمیت زیادی برای تحقیقات در زمینه فعالیت­های تکتونیکی، محیط­های رسوبی و تجمعات نفت و گاز دارد. در این مطالعه، سه گل­فشان قارنیاریق، صوفیکم و نفتلیچه در دشت گرگان توصیف و منشا گازهای هیدروکربوری آن­ها (به صورت گاز آزاد و گاز محلول در رسوبات) بررسی می­شود. ترکیب گازهای سه گل­فشان شامل مقدار بالایی از گاز متان (68/90 تا vol.% 74/99) و مقادیر کمی اتان، پروپان و همچنین ایزو-بوتان در قارنیاریق و نفتلیچه است. منشا گازهای خارج­شده از گل­فشان­ها براساس ترکیب مولکولی و نسبت ایزوتوپی کربن و هیدروژن در صوفیکم (‰74-δ 13 c ch4 =)، احیا باکتریایی کربنات و در قارنیاریق (‰2/52-δ 13 c ch4 =) و نفتلیچه (‰2/52-δ 13 c ch4 =) مخلوط (ترموژنیک-بیوژنیک) تشخیص داده­ شد. اگرچه مقدار کمی اتان (ppmv358) در گازهای برداشت شده از صوفیکم نشاندهنده­ حضور مقدار کمی گازهای ترموژنیک است. ترکیب ایزوتوپی کربن co 2 با مقدار ‰14/3+δ 13 c co2 =فرآیند تجزیه­زیستی غیرهوازی در گل­فشان نفتلیچه را نشان می­دهد. مقادیر نسبت ایزوتوپی رادیوژنیک 3 he/ 4 he نیز بیانگر منشا پوسته­ای گازهاست. حضور گازهای ترموژنیک در گل­فشان­های دشت گرگان می­تواند نشاندهنده­ پتانسیل هیدروکربوری این منطقه باشد.